"Yapay zekâ destekli sulama otomasyonu kuruyoruz"

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, son 23 yılda suyun akışına yön vermek amacıyla 3,4 trilyon lira yatırımla, 11 bine yakın su ve sulama eserini Türkiye'ye kazandırdıklarını belirterek, "Bu yıl su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayırarak, 321 projeyi daha hayata geçireceğiz." dedi.

Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nde gerçekleştirilen Ulusal Su Kurulunun 4'üncü toplantısına katıldı.

Bakan Yumaklı, burada yaptığı konuşmada, iklim değişikliğinin tüm dünya için sorun haline geldiğine işaret ederek, kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınları gibi olayların artık birer istisna değil, "yeni normal" olduğunu söyledi.

İklim değişikliğinin etkisiyle bu yıl orman yangını sayısında artış yaşandığına dikkati çeken Yumaklı, "yeşil vatan" kadar, "mavi vatan"ın da korunup geliştirilmesi için çalıştıklarını dile getirdi. Yumaklı, şu değerlendirmede bulundu: "Cumhurbaşkanımızın da söylediği gibi, 'Suyumuzu korumakla vatanımızı korumak arasında mahiyet itibarıyla bir fark yoktur.' Suyu, toprağı, tarımı ve ormanı sadece birer sektör değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak görüyoruz. Sürdürülebilir su yönetimi, gıda güvenliği ve 'yeşil vatan' savunması artık milli güvenlik meselesi oldu."

Türkiye'nin konumu nedeniyle küresel ısınma ve iklim değişikliklerinden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldığını anımsatan Yumaklı, 2024'ün son 53 yılın en sıcak yılı olduğunu ve yağışların uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 6,3 azaldığını bildirdi.

Yumaklı, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren "su yılı" verilerine de dikkati çekti.

2025 su yılında yağışların geçen yılın yüzde 28 altında gerçekleştiğini vurgulayan Yumaklı, "Türkiye geneli 10 aylık su yılı yağışları, son 52 yılın en düşük seviyesine inmiştir. Bu dönemde Güneydoğu, Batı, iç kesimler ve Trakya bölgelerimizde kuraklıklar yaşanmaktadır. 2100 yılına kadar ülkemizde ortalama sıcaklıkların 4 ila 6 derece arasında artması beklenmektedir." diye konuştu.

"Su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayıracağız"

Yumaklı, ardışık kurak geçen gün sayılarının 4-15 gün artması, Türkiye'nin doğusu ve güneydoğusunda sıcak hava dalgası beklenen gün sayısının yılda 15 günden 200 günlere ulaşması, toplam kar örtüsünde azalmaların yaşanması ve sıcak hava dalgalarındaki hızlı artış gibi sebeplerden dolayı orman yangınları riskinin de artmasının beklendiğini ifade etti.

Söz konusu nedenlerle 2100'e kadar su kaynaklarının yaklaşık yüzde 25 azalabileceğinin tahmin edildiğini aktaran Yumaklı, şöyle devam etti: "Son 23 yılda suyun akışına yön vermek adına 3,4 trilyon lira yatırım yaparak, 11 bine yakın su ve sulama eserini ülkemize kazandırdık. Bu yıl su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayırarak, 321 projeyi daha hayata geçireceğiz. Ayrıca, önümüzdeki 10 yıllara ışık tutacak 4. Tarım Orman Şurası’nda 11’i su ile ilgili olmak üzere, 86 karara imza attık."

Yumaklı, bu kapsamda, "Göl Eylem Planları" hazırlayarak uygulamaya alacaklarını dile getirerek, bunları Eğirdir Gölü'nde başlattıklarını hatırlattı.

Eğirdir Gölü'nün hacminin yüzde 55 gerilediğini, bu sorunu çözmek için buraya 5 yılda 21 milyar liralık yatırım yapacakları bilgisini veren Yumaklı, "Bunun ilk adımı olarak göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi yapacak projenin ihalesini yaptık. Bu planları Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca göllerimiz için de sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde bu göllerimiz için tek tek eylem planlarımızı açıklayacağız." ifadelerini kullandı.

"Yapay zeka destekli sulama otomasyonu kuruyoruz"

Yumaklı, turizmden sanayiye, kentselden tarımsala tüm su kullanıcıları için yol haritası belirdiklerine dikkati çekerek, içme suyu şebekelerindeki kayıp oranında 2004'te yüzde 60'lar olan seviyeyi, bugün yüzde 31,6 seviyesine indirdiklerini söyledi.

Buna rağmen bazı şehirlerde hala yüzde 60'lara varan su kayıpları olduğunu belirten Yumaklı, şöyle konuştu: "Modern sulama sistemlerini yaygınlaştırıyor, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemlerini kuruyoruz. Kapalı sulama sistem oranını yüzde 38'den 2028'e kadar yüzde 45'e çıkarmayı hedefliyoruz. Bireysel sulama sistemlerine destek sağlıyoruz. Atık su ve atık yönetimi, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi tipi yatırımlara, azami yüzde 75'i geçmemek kaydıyla ek yüzde 10 kamu katkısı veriyoruz."

Yumaklı, iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki olumsuz etkilerine uyum sağlayabilmek adına alternatif su kaynaklarına yöneldiklerini dile getirerek, bu amaçla atık suların arıtılarak, tarım başta olmak üzere, diğer sektörlerde kullanılmasının yapılan çalışmalarda ön plana çıktığını anlattı.

Bu amaçla yapılan çalışmalardan birisi olan Gediz Havzası'ndaki su kalitesini iyileştirmek amacıyla Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi için atık su arıtma tesisi yatırımını önceliklendirdiklerini ve gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurgulayan Yumaklı, şöyle devam etti: "2025-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Su Planı'mızı, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, su ve kanalizasyon idareleri, sivil toplum kuruluşları, üniversitelerden gelen görüşler doğrultusunda tamamladık. Bu süreçte 192 kurum ve kuruluş görüşü alındı, 752 görüş değerlendirildi. Plan, önümüzdeki 10 yıla dönük hedef, strateji ve eylemlerimizi belirlemekte, su-gıda-enerji bağlantısından akıllı su yönetimine kadar geniş bir perspektifte değerlendirmeler içeriyor. Tedbir, ortak sorumluluklar, sosyoekonomik yaklaşım, sürdürülebilirlik, araştırma, teknoloji geliştirme ve inovasyon, kriz yönetimi yerine risk yönetimi ile halk sağlığı ve refahının sağlanması temel ilkelerine dayanan Ulusal Su Planı kapsamında, 8 hedef, 31 strateji ve 141 eylem belirlendi. Plan, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek."

Kurul oy birliğiyle 6 karar aldı

Yumaklı, iklim krizine ilişkin son gelişmeleri, kentsel ve kırsalda kaynaktan musluğa içme suyu yönetimini, taşkın yönetimi ve su kaynaklarının kalite durumuna ilişkin örnekleri değerlendirdiklerini belirtti.

Ulusal Su Kurulunun oy birliğiyle 6 karar aldığını aktaran Yumaklı, bunlara ilişkin şu bilgiyi verdi: "Sektörel ve bireysel eylemlerin tüm kurumlar tarafından işbirliği halinde uygulanması, iklim dostu şehirler oluşturulması için atık suyun geri kazanılarak yeniden kullanılması, su kayıplarının azaltılması, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemi gibi uygulamaların yaygınlaştırılması ve vatandaşları bekleyen kuraklık riskine karşı farkındalığın artırılarak bireysel önlemlerin alınması sağlanacak."

Yumaklı, içme suyu güvenliği için yapılan izleme, denetim çalışmalarının entegrasyonu, işletme ve bakımda insan kaynakları yönetimi ile tüm illerde kırsalda içme suyu yönetiminin iyileştirilmesi amacıyla il su kurulları bünyesinde, teknik, hukuki ve idari açıdan mevcut durumun tespiti ile sorun ve çözüm önerilerine ilişkin raporun hazırlanarak Ulusal Su Kuruluna sunulacağını söyledi.

Havzalardaki suyun kalite ve miktarına en üst seviyede fayda sağlayacak yatırımlara öncelik verileceğini vurgulayan Yumaklı, şunları kaydetti: "Bu kapsamda, Kızılırmak Deltası ekosisteminin korunması için Çankırı, Çorum ve Yozgat illerine ait atık su arıtma tesisleri inşa edilerek geliştirilecek. Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın Yönetim Planları ile Ulusal Su Planı onaylanacak. Ayrıca, arıtılmış atık suların tarımda yeniden kullanılmasına ilişkin sorun ve çözüm önerileri değerlendirilerek, idari, teknik ve hukuki çözüm önerisi oluşturacak bir alt kurul teşkil edilecek."
 
DSİ araç parkına 50 iş makinesi daha katıldı

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünün araç filosuna 50 kazıcı-yükleyici daha eklediklerini belirterek, "DSİ makine parkımız son alımlarla birlikte 3 bin 925'e ulaşan makine ve ekipman sayısıyla afet bölgelerinde hızlı müdahale kabiliyeti sağlaması bakımından ülkemiz için büyük bir avantajdır." dedi.

Yumaklı, DSİ Genel Müdürlüğünde düzenlenen "DSİ Kazıcı Yükleyici Teslim ve Dağıtım Töreni"ne katıldı.

Bakan Yumaklı, burada yaptığı konuşmada, kurumun gücüne güç katacak ve hizmeti en hızlı ve en etkin şekilde ulaştıracak 50 iş makinesinin envantere alınması ve bölge müdürlüklerine dağıtımı için bir arada olduklarını söyledi.
Küresel ısınma ve iklim değişikliği sebebiyle suya bağlı afetlerin hem sıklığının hem de şiddeti ve etki alanının arttığına dikkati çeken Yumaklı, kuraklık, orman yangınları ve taşkınların sadece vatandaşların can ve mal güvenliğini değil, bütün canlıları da derinden etkilediğini bildirdi.

Taşkınların Türkiye'de depremlerden sonra en çok can ve mal kaybının yaşandığı felaketler olarak öne çıktığı bilgisini veren Yumaklı, barajlar ve taşkın kontrol sistemleri inşa edilerek bugün itibarıyla yaklaşık 20 milyon dekarlık alanda taşkın kontrolünü sağladıklarını ifade etti.

Yumaklı, taşkınlarla mücadelede en güncel teknolojileri kullanarak afetleri önceden tahmin edebilme ve zararları en aza indirebilmeyi hedeflediklerini belirterek, "Bu doğrultuda hizmete alınan Taşkın Erken Uyarı Sistemi sayesinde aşırı yağışlar sonrası derelerimizdeki ani su yükselmelerini radar sensörleriyle tespit ederek ilgili birimlerimize anında bildiriyoruz." diye konuştu.

DSİ'nin taşkınlarla mücadelesinde "yeşil karıncalar" olarak anılan iş makinelerinin büyük rol üstlendiğini vurgulayan Yumaklı, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinde söz konusu makinelerin kurtarma faaliyetlerinde önemli bir rolü olduğunu anlattı.

"Makine parkımızı gençleştiriyoruz"

Yumaklı, "yeşil karıncaların" taşkın öncesi dere yataklarını temizlediğini, afet anında en ön saflarda mücadele ederek yaraları sarmak için hiç durmadan çalıştığını dile getirerek, şöyle konuştu: "DSİ makine parkımız, son alımlarla birlikte 3 bin 925'e ulaşan makine ve ekipman sayısıyla afet bölgelerinde hızlı müdahale kabiliyeti sağlaması bakımından ülkemiz için büyük bir avantajdır. Önemli olan bu makinelerin bütün fonksiyonlarıyla afet oluşmadan önce kullanılması ve vazifesini yerine getirmesidir. Bugün bu devasa filoya 50 adet kazıcı-yükleyiciyi eklemiş olduk. Bu makineler özellikle kanal açma konusunda, temizlik ve yükleme gibi temel görevlerinin yanı sıra büyük makinelerin giremediği dar alanlarda da görev yapabilecek kabiliyete sahip. Yine lastik tekerlekli olmaları hasebiyle olay yerine hızlıca intikali de mümkün. Bu alımlar sayesinde DSİ'nin envanterinde 41 olan kazıcı-yükleyici sayısı da böylece 91'e çıkmış olacak. Bu makinelerin sıfır ile 10 yaş yaşlılık oranını yüzde 7'den yüzde 58'e yükselterek de makine parkımızı gençleştiriyoruz."

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde son 23 yılda 10 bin 663 su tesisini milletin hizmetine sundukları bilgisini veren Yumaklı, su depolama hacmini 133,1 milyar metreküpten 183,4 milyar metreküpe, sulanan arazileri de 48 milyon dekardan 72 milyon dekara çıkardıklarını bildirdi.

Yumaklı, baraj sayısının 276'dan 1059'a, taşkın kontrol tesisi sayısının ise 5 bin 181'den 11 bin 64'e geldiğini ifade ederek, "Bu rakamlar Türkiye'nin su güvencesini sağlamlaştırma yönündeki somut kararlılığımızın örneğidir." değerlendirmesinde bulundu.

Su kaynaklarını en verimli şekilde kullanarak Türkiye'yi daha güçlü, daha dirençli ve su güvenliğini sağlamış bir ülke haline getirmek için gece gündüz çalıştıklarını vurgulayan Yumaklı, şunları kaydetti: "Her bir makinemiz, arkadaşımız hangi görevi yapıyorsa yapsın hiç fark etmez, bu ülküyü, bu vizyonu yerine getirmek için gece gündüz çalışıyor. Makine parkımıza katılan tüm araçlarımızın milletimize hayırlı olmasını diliyorum. Bu araçları kullanacak olan kıymetli mesai arkadaşlarım, onlara da üstün gayretleri ve fedakar çalışmaları için kazasız, belasız, güzel çalışma zamanları diliyorum."

"Orman yangınlarında toplam 328 makine çalıştı"

DSİ Genel Müdürü Mehmet Akif Balta da DSİ'nin yapısal ve yapısal olmayan tedbirler kapsamında taşkınlarla mücadelesini sürdürdüğünü söyledi.

Sahip oldukları makine parkının bu mücadeledeki en önemli avantajlarından birini oluşturduğunu belirten Balta, "Son zamanlarda meydana gelen orman yangınlarında toplam 328 makine ve 474 personelle destek olunmuştur." dedi.

Konuşmaların ardından kurdele kesimi yapıldı. Bakan Yumaklı, bir iş makinesinin direksiyonuna geçerek yetkililerden bilgi aldı.