Türkiye’nin yeni endemik bitkisi: "Anadolu Zilasuru"

Türkiye'de yeni bir bitki türü keşfedildi, "Anadolu Zilasuru" bilim dünyasına tanıtıldı.

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyeleri tarafından Türkiye'de yeni bir endemik bitki türü keşfedildi. Ardahan ili Çıldır Gölü çevresindeki yaklaşık 300 metrekarelik bir alanda keşfedilen ve "Anadolu Zilasuru" ismi verilen otsu bitkinin nesli yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.

Karadeniz Teknik Üniversitesinden (KTÜ) 3 bilim insanın yürüttüğü çalışma sonucu Çıldır Gölü çevresinde bulunan bitki türü, "Vincetoxicum anatolicum" adıyla endemik tür olarak bilim dünyasına tanıtıldı.

RTEÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Serdar Makbul ve Dr. Öğr. Üyesi Seher Güven ile KTÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Coşkunçelebi, yürüttükleri çalışma kapsamında Kars Çıldır Gölü çevresinde rastladıkları farklı bir bitki türünden örnekler topladı.

Örnekler üzerinde 7 yıl süren detaylı incelemeler sonunda akademisyenler, türün bilim dünyası için yeni bir tür olduğu kanısına vardı. "Vincetoxicum anatolicum" adı verilen bitkiye ilişkin 2020'de hazırlanan makale, Aralık 2021'de uluslararası hakemli dergi "Nordic Journal of Botany"de yayımlandı, ve bitki bilim dünyasına yeni endemik tür olarak tanıtıldı.

Prof. Dr. Serdar Makbul, gazetecilere, Türkiye'nin zengin bitki biyoçeşitliliğine sahip bir ülke olduğunu söyledi. Kars-Ardahan arasında yer alan Çıldır Gölü civarında 2013'te arazi çalışmalarını gerçekleştirirken çok ilginç bitki örneklerine rastladıklarını belirten Makbul, şöyle devam etti: "İlk bakışta farklı örnekler olduğunu öngördük fakat bilimsel çalışmalar bunun kanıtlanmasını gerektirir. Biz bitkiyi uygun koşullarda incelemek üzere laboratuvarımıza taşıdık. Yaklaşık 7 yıl süren detaylı çalışmalar neticesinde bitkinin moleküler, polen ve birtakım morfolojik görsel yönleriyle bulunduğu bitkilerden farklı bir konuma sahip olduğunu gördük. Yakın akraba bitkilerini de gözden geçirerek nihai bir kanaate vardık."

Makbul, bu çalışmalarını, uluslararası düzeyde yayın yapan bir bilim dergisinde yeni tür olarak yayımladıklarını kaydederek, "İsmini bilimsel kurallara göre yapmaktayız. 'Vincetoxicum' kısmı bu bitkinin cins adı. Buna müdahale edemiyoruz ama soyadı niteliğindeki ikinci ismini Anadolu coğrafyasından da etkilenerek 'Vincetoxicum anatolicum' adını verdik. Yayınımız uluslararası dergide kabul gördü. Bilim dünyasına tanıttığımız bir bitki olarak kayıtlara geçti." dedi.

Dr. Öğr. Üyesi Güven ise doktora tez çalışmasını "Vincetoxicum anatolicum" üzerine yaptığını ifade etti.

Türkiye'de geniş çaplı arazi çalışmaları sırasında Çıldır Gölü civarında yeni tür olarak isimlendirdikleri bitkiye ait örnekleri bulduklarını anlatan Güven, "Uzun yıllar süren çalışmalar neticesinde biz bu bitkiyi ilk önce arazide takip ettik. sadece ülkemizde değil, farklı ülkelerdeki diğer bitkilerle karşılaştırdık ve bu bitkinin ülkemize has yeni bir bitki türü olduğu kanısına vardık." diye konuştu.

Güven, türün halk arasında tanınmadığını belirterek, sözlerini şöyle tamamladı: "Bu bitkinin çok farklı tıbbi bilim alanları bulunmaktadır. Anti-mikrobiyal, anti-bakteriyel, anti-fungal ve anti-kanserojen gibi etkileri bulunuyor. Bu bitkilere ait farklı türler üzerinde ciddi araştırmalar yapılıyor. İleride yapılacak bu tür çalışmalara yeni bir bitki kaynağı kazandırmış olduk. Bu bitkimizin tıbbi bitki olma potansiyeli yüksektir. Dolayısıyla bu tür biyokimyasal çalışmalara yeni kaynaklar oluşturmuş olduk."