Korunup çoğaltılan kızıl geyikler doğaya kazandırılıyor

Kızıl geyikler özenle korunuyor, çoğaltılıyor. Doğaya salınan geyikler hem İstanbul’da hem Anadolu’da ormanları süslüyor.

İstanbul'daki Bahçeköy Geyik Üretme İstasyonu'nda bugüne kadar toplam 286 kızıl geyik üretilip bunların 212'si Türkiye'nin farklı bölgelerinde doğaya kazandırıldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) 1. Bölge Müdürlüğü sorumluluk sahasındaki yaklaşık 104 hektarlık alanda istasyon, Türkiye'nin ilk yaban hayatı üretim istasyonu olma özelliğini taşıyor. Atatürk Orman Çiftliği'nden getirilen 3 dişi ve 2 erkek damızlık kızıl geyikle ilk üretime başlanan istasyon, Türkiye genelinde kurulan diğer geyik üretim merkezlerine de damızlık sağladığı biliniyor.

Dünyadaki en büyük geyik türlerinden biri olan, nesli tehlike altındaki kızıl geyikler, Türkiye'de Marmara, Orta ve Batı Karadeniz ile İç Anadolu’nun bazı ormanlık bölgelerinde doğal olarak yayılıyor. Erkek bireylerde çatallı boynuzlar bulunurken dişiler boynuzsuz yapılarıyla ayırt ediliyor.

Yaş, sağlık ve genetik çeşitlilik düzenli izleniyor

Bahçeköy Geyik Üretme İstasyonu'ndaki kızıl geyikler, biyolojik ihtiyaçlarına uygun, yırtıcı yaban hayvanlarından arındırılmış ortamda üreme ve sağlık kontrolleri altında yetiştiriliyor. Yaş, sağlık durumu ve genetik çeşitlilik düzenli takip edilirken gen ve kan çeşitliliğinin korunmasına yönelik uygulamalarla sağlıklı hayvanların doğaya kazandırılması hedefleniyor.

Çalışmaların en hassas noktalarından birini geyiklerin yabani özelliklerini korumaları oluşturuyor. İnsanlara alışmalarının ve evcilleşmelerinin doğaya bırakıldıklarında hayatta kalma şanslarını azaltabileceği için bakım süreçleri bu ilke gözetilerek yürütülüyor.

Kızıl geyiklerin evcilleşerek insanlara güven duyması, uzun vadede onları avcılar için kolay hedef haline getirebilir, besinin dışarıdan sağlanacağına alışmaları ise doğal ortamlarında açlık riskiyle karşı karşıya kalmalarına yol açabilir.

Bu sebeple onlara destek olurken bu temel unsur her zaman göz önünde bulunduruluyor. Ancak onların yabani olması bakımlarını bir hayli zorlaştırıyor. Hastalık ve nakil gibi durumlarda onları yakalamanın yanı sıra müdahalede bulunmak ise hayli zor oluyor.

Bunun yanı sıra, DKMP Genel Müdürlüğü bünyesindeki diğer kızıl geyik üretim istasyonlarından damızlık olarak kullanılan kızıl geyiklerin Bahçeköy Geyik Üretme İstasyonu’na getirilmesiyle gen çeşitliliğinin artırılması amaçlanıyor.

Toplam 286 geyik üretildi

DKMP Genel Müdürlüğünce, üretilen kızıl geyikler yaban hayatının desteklenmesi amacıyla uygun alanlara naklediliyor. Böylece ülkede doğal yayılışı olan kızıl geyiklerin hem popülasyonlarını arttırılıyor hem de biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilmesi hedefleniyor.

Halen 76 kızıl geyik bulunan istasyonda bugüne kadar toplam 286 geyik üretildi. Bunlardan 212'si Kocaeli, Balıkesir, Gümüşhane, Çorum, Giresun, Afyon ve Kahramanmaraş'ta uygun görülen alanlara doğaya salınmak üzere nakledildi. Geçmişte üretilen bazı damızlık geyikler ise Ormanya Doğal Yaşam Parkı'na gönderildi.

Tarım ve Orman Bakanlığı DKMP 1. Bölge Müdürlüğü ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle, 2024 yılında Ormanya Doğal Yaşam Parkı'nda üreyen kızıl geyikler için "Samanlı Dağları Kızıl Geyik Yerleştirme Projesi" başlatıldı. Üç yıl sürmesi planlanan proje kapsamında ilk sene ve bu yıl on beşer olmak üzere toplam 30 kızıl geyik doğaya bırakıldı. Projenin sonunda bu sayının 40'a çıkarılması hedefleniyor.

Doğaya salınan tüm bireylere çip ve küpe takılırken bir geyik uydu vericili GPS takip tasmasıyla izlenmeye başlandı. Bu sayede kızıl geyiklerin adaptasyon süreçleri, hareket alanları ve davranışları detaylı takip ediliyor. Elde edilen veriler doğrultusunda, kızıl geyik popülasyonunun artırılması ve habitat restorasyonuna yönelik "Yaban Hayatı Yönetim Planı" hazırlanması da planlanıyor.

Öte yandan doğaya salınan kızıl geyikler fotokapanla ve dronla görüntülendi. Görüntülerde geyiklerin özgürce dolaşmaları, beslenmeleri ve çiftlikteki doğal yaşam alanlarında hareketleri yer aldı.